Regionalny Program Operacyjny
Regionalny Program Operacyjny jest dokumentem planistycznym, w którym zawierają się pewne konkretne działania. Podejmuje je samorząd województwa na rzecz wpierania rozwoju w regionie. Taki program operacyjny podlega szerzej rozumianej strategii rozwoju i jest od niej bardziej szczegółowy. RPO funkcjonują w Polsce od 2006 roku, kiedy to dnia 6 grudnia weszła ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Co się od tamtego czasu zmieniło?
RPO w Polsce
RPO do tej pory miał w Polsce dwie edycje. Działania zaplanowano na lata 2007-2013 a następnie 2014-2020. Do realizacji tych działań często wykorzystywano fundusze unijne, między innymi Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, dzięki któremu podjęto wiele inwestycji w latach 2007-2013. W latach tych starano się wprowadzić Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (zwane inaczej Narodową Strategią Spójności), czyli w skrócie NSRO. Zrealizowano wtedy 16 RPO, w których użyto 16,6 mln euro. Cała pula unijnych środków przeznaczona do zrealizowania NSRO wyniosła 67,3 mld euro, co oznacza, że RPO łącznie kosztowały 24,7% tego funduszu.
NSRO. Po co ten program powstał?
Wiemy już, że w latach 2007-2013 wykorzystywano RPO jako jedną z części składowych NSRO. Ale po co w ogóle stworzono tzw. Narodową Strategię Spójności? Przede wszystkim chodziło o to, aby decentralizować politykę rozwoju w Polsce. Dzięki temu można więcej zdziałać na poziomie wojewódzkim i większą swobodę mają władze województwa, które swój region przecież znają najlepiej.
Taki sposób zarządzania miał być sensowną opozycją względem programów krajowych takich jak Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka czy Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Takimi programami sterowano z poziomu krajowego, a realizacją zajmowało się Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Dopiero wprowadzenie Regionalnych Programów Operacyjnych pozwoliło władzom regionalnym na nieco więcej swobody.
Regionalny Program Operacyjny obecnie
Na lata 2014-2020 ponownie wprowadzono 16 programów, działających w całej Polsce. W jego ramach wydano między innymi 15 mld euro na modernizację dróg, 20 mld euro na przedsiębiorczość czy 4,4 mld euro na transport publiczny. Nie zapomniano też o bezpieczeństwie energetycznym i szkolnictwie wyższym, na co przeznaczono łącznie 1 mld i 1,2 mld euro. Pozostałe fundusze przeznaczono na szerokopasmowy internet, aktywizację zawodową młodych ludzi, kolej i cyfryzację administracji.